هرچند
بشر با کشف آتش تحولی در زندگی خود ایجاد نمود و به مدد آن در بسیاری از زمینه های
صنعتی، اقتصادی و حتی اخلاقی رشد کرد اما این عنصر طبیعی، عنصری دلهره آور و
ترسناک نیز تلقی می شود اگر کنترل نشود.
از
سویی جان و مال انسان در طول تاریخ از آتش آسیب دیده است اما از سویی دیگر این
ترکیب طبیعی را نمی توان از چرخه صنعتی و اقتصادی انسان حذف کرد.
آتش
عبارتست از یک سری عملیات شیمیایی و اکسیداسیون سریع حرارت زای مواد قابل اشتعال
که وقوع آن نیاز به عوامل فیزیکی و شیمیایی متعددی دارد که سه عامل مهم آن عبارتست
از اکسیژن ، حرارت و ماده سوختنی ، و در صورت قطع هر یک از سه عامل واکنش خاتمه می
یابد . آتش سوزی هنگامی مصداق پیدا می کند که سوختن بطور ناخواسته در محلی نامناسب
اتفاق بیفتد و یا شعله کنترل شده در اثر خارج شدن از حریم امن خود به اشیاء مجاور
سرایت نموده و با بر جای گذاشتن آثار سوختگی ، ایجاد خسارت نماید .
لذا
بیمه آتش سوزی وظیفه تامین مال انسانها در قبال این خطر مهیب را برعهده دارد.
قرارداد
بیمه آتش سوزی ، توافقی است بین بیمه گذار از یکسو و بیمه گر از سوی دیگر که بر
اساس آن بیمه گر متعهد می گردد در قبال دریافت حق بیمه ، خسارت وارد به مورد بیمه
( اموال بیمه شده ) را در صورت وقوع خطرات بیمه شده ، که منجر به وارد آمدن خسارت
به مورد بیمه شود ، در حدود تعهدات خود ( سرمایه مورد بیمه ) و برای دوره زمانی معین جبران نماید . در
این حالت خسارت
وارده قابل
پرداخت به بیمه گذار و یا ذینفع مندرج در بیمه نامه می باشد .
در
بیمه آتش سوزی ، ساختمان و کلیه کالاها و لوازم موجود در آن در مقابل خطر آتش سوزی
و انفجار و صاعقه بیمه می شود . همچنین خسارت های وارده ناشی از آتش سوزی و همچنین
هزینه های پیشگیری از توسعه آتش در این بیمه نامه قابل جبران می باشد . البته لازم
به ذکر است که غیر از خطر آتش سوزی ، خطرات دیگری نظیر زلزله ، سیل ، طوفان ،
ترکیدگی لوله آب ، ضایعات برف و باران ، سقوط هواپیما و هلی کوپتر ، شکست شیشه و
سرقت از منزل نیز در بیمه آتش سوزی و با عنوان خطرات اضافی قابل پوشش است که در
بخش پوششهای اضافی بهتفصیل شرح داده خواهند شد.
بر
اساس تفاوت در تعریف بعضی ازبخش های مورد نیاز در قرارداد بیمه آتش سوزی ، می توان
این نوع بیمه را به ۳ شاخه زیر تفکیک نمود :
- آتش سوزی اماکن مسکونی
- آتش سوزی اماکن اداری - تجاری
(غیر صنعتی) - آتش سوزی اماکن صنعتی
خطرات تحت پوشش بیمه نامه آتش سوزی
با
خرید بیمه نامه آتش سوزی ، خود به خود سه خطر آتش سوزی ، انفجاروصاعقه تحت پوشش
قرار می گیرد که از یکدیگر قابل تفکیک نبوده و تعریف هریک از آنها با توجه به
شرایط عمومی بیمه نامه آتش سوزی به شرح ذیل می باشد:
- آتش : مقصود آتش عبارت است از ترکیب هر ماده با اکسیژن به
شرط آنکه با شعله همراه باشد
. - صاعقه : صاعقه عبارت است از تخلیه بار الکتریکی بین دو
ابر یا بین ابر و زمین که بر اثر القاء دو بار مخالف بوجود می آید
. - انفجار : هر نوع آزاد شدن ناگهانی انرژی حاصل از انبساط
گاز یا بخار را انفجار گویند
.
خسارت و هزینه های قابل تامین در بیمه نامه های آتش سوزی
بر
اساس شرایط ، خسارت و هزینه های قابل تأمین بیمه آتش سوزی به شرح زیر است :
- خسارتهای مستقیم ناشی ازخطرات تحت پوشش
- خسارت و هزینه های ناشی از اقدامات لازم که به منظور
جلوگیری از توسعه خسارت از طرف بیمه گذار صورت می گیرد. - هزینه های ناشی از نقل مکان ضروری مورد بیمه و یا خسارت
ناشی از اینگونه عملیات که به منظور نجات کالای مورد بیمه صورت پذیرفته باشد .
استثنائات بیمه نامه آتش سوزی
بر
اساس شرایط ، خسارت و هزینه های غیرقابل تأمین بیمه آتش سوزی به شرح زیر است :
- خسارات ناشی از جنگ داخلی ، شورش ، آشوب ، بلوا ، قیام ،
انقلاب ، کودتا ، اغتشاشات داخلی و یا اقدامات احتیاطی و انتظامی . - خسارات ناشی از انفجار مواد منفجره .
- خسارات ناشی از انفجار اتمی ، اشعه رادیواکتیویته و یونزا .
- خسارات وارده به مسکوکات ، پول ، اوراق بهادار ، فلزات
قیمتی ، جواهرات و سنگ گرانبها
. - خسارات وارد به اسناد ، نسخ خطی و هزینه بازسازی ، جمع
آوری مجدد اطلاعات و یا تنظیم دفاتر بازرگانی . - کلیه خطرات اضافی یا تبعی مگر آنکه بیمه گذار حق بیمه
اضافی مربوط به آنها را پرداخت و خطر مورد نظر بیمه شده باشد.
خطرات اضافی یا تبعی مورد پوشش
خطرات
اضافی آن دسته از خطراتی هستند که شرکتهای بیمه از پذیرفتن ریسک آنها بطور مجزا
اجتناب می ورزند و لذا اینگونه خطرات تحت بیمه آتش سوزی پذیرفته شده و تحت پوشش
قرار می گیرند . بعبارت دیگر خطرهای تبعی بطور مجزا و بدون وجود بیمه آتش سوزی
بیمه نمی گردند ، بلکه مورد بیمه ابتدا بایستیدر مقابل آتش سوزی بیمه شود تا بتوان
به تبع آن ، خسارات
وارد به مورد بیمه ناشی از خطرات تبعی یا اضافی تحت پوشش را پرداخت نماید .
معمولاً
خطرات تبعی طی الحاقیه ای که دارای شرایط خاص می باشد تحت پوشش قرار می گیرد .
همچنین اغلب خطرات اضافی دارای فرانشیز هستند بدین معنی که بیمه گر طبق شرایط
عمومی بیمه آتش سوزی این خطرات را تحت پوشش قرار نمی دهد مگربا دریافت
حق بیمه اضافی و در نظر گرفتن فرانشیزمناسب برای آن . بیمه گر مجاب به
پوشش خطرات فوق گردد . در صورت پوشش هر یک از این خطرات ، نرخ حق بیمه آن
به نرخ بیمه
سه خطر اصلی اضافه شده و مبلغ حق بیمه به تناسب افزایش خواهد یافت .
خطرات اضافی بیمه آتش سوزی عبارتند از :
- زلزله و آتشفشان .
- سیل
:خسارت وارده به مورد بیمه دراثر طغیان رودخانه ها و یا جریان های آب
خارج ازمسیرطبیعی خود بعلت ریزش باران بوجود آید تحت پوشش
است. بعضی از خسارات از پوشش بیمه مستثنی شده اند که مهمترین آنها عبارتند از
خسارات ریزش و نشت ، خسارات وارد به حصارها و خسارت ناشی از جزر و مد . - طوفان
- سقوط هواپیما و هلی کوپتر
- خطر ترکیدن لوله آب :در بیمه خطر ترکیدگی لوله های آب که یکی از خطرات تبعی
بیمه نامه آتش سوزی می باشد ، خسارات وارده به خود لوله تحت پوشش نمی باشد و
معمولا خسارات ناشی از ترکیدن لوله های آب بر اساس ضوابط و استثنائات تعیین
شده با اعمال فرانشیزقابل پرداخت می باشد . - خطر ضایعات آب برف و باران :خطر ضایعات آب برف و باران یکی دیگر از خطرات تبعی بیمه
نامه های آتش سوزی می باشد که خسارات وارد در اثر نشت آب از سقف و بام
ساختمانها را تحت پوشش قرار می دهد. - دزدی با شکست حرز
- شکست شیشه :خطر شکست شیشه بعنوان یکی از خطرات تبعی بیمه نامه آتش
سوزی به منظور تحت پوشش درآوردن شکست شیشه که ناشی از آتش سوزی نباشد ،بیمه
می گردد. برای پوشش این خطر لازم است از محل مورد بیمه قبل از صدور بازدید
بعمل آید. شیشه هایی تحت پوشش شکست شیشه قرار می گیرد که ضخامت آن از ۶/۰ میلی متر به بالا بوده و حتما نصب شده باشد و می بایست
تحت پوشش خطر اصلی در بیمه نامه آتش سوزی قرار گیرند. اگر ساختمان تحت پوشش بیمه آتش سوزی نباشد شیشه ها را نمی
توان تحت پوشش خطر فوق قرار داد.
- اعتصاب ، شوب و بلوا :پوشش خطرات فوق بعنوان خطرات تبعی بیمه نامه آتش سوزی فقط
بر اساس شرایط موافقت شده با طرفهای اتکایی با نرخهای توافق شده امکان پذیر
می باشد و معمولا نرخهای اعمالی برای مواقعی که حالتهای فوق العاده وجود
ندارد یا زمانهایی که حالت فوق العاده شروع شده یا احتمال شروع آن می رود ،
اختلاف فاحش دارد و بهمین لحاظ بیمه گر معمولا شرایط تجدید نظر در نرخ را
برای خود پیش بینی می نماید
. - خطرانفجار ظروف تحت فشار صنعتی :با توجه به اینکه در شرایط عمومی بیمه نامه آتش سوزی ،
خطر انفجار ظروف تحت فشار مستثنی شده است لذا بیمه گذاران می توانند با توجه
به تعاریف ارائه شده در الحاقیه ظروف تحت فشار صنعتی ، برای دستگاهها و ماشین آلاتی که بعنوان ظروف تحت فشار صنعتی تلقی می شوند (مانند
کمپرسورها ، دیگ های بخار و...) با پرداخت حق بیمه اضافی پوشش بیمه ای دریافت
نمایند.