حمایت از حقوق خریداران

اهمیت حفظ حقوق بیمه گذاران از دید قانون گذارن به دور نمانده و براساس ماده۱ قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران وبیمه گری یکی از وظایف اصلی بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران حمایت از حقوق بیمه گذاران است. در این ماده بلافاصله پس از اشاره به حقوق بیمه گذاران، اعمال نظارت دولت بر فعالیتهای بیمه ای ازطریق بیمه مرکزی ایران مد نظر قرار گرفته است. در حقیقت در این ماده یکی از وظایف اصلی بیمه مرکزی ایران حمایت از حقوق بیمه گذاران است و در قسمت دوم این ماده نظارت بر فعالیت شرکتهای بیمه نیز به نوعی در راستای حمایت از حقوق بیمه گذاران است.

خریداران محصولات بیمه ای توجه داشته باشند همانطوری که بانک مرکزی نظارت برفعالیت بانکها را برعهده دارد، بیمه مرکزی نیز وظیفه نظارت بر فعالیت شرکتهای بیمه بازرگانی را به عهده دارد.نظارت بیمه مرکزی درحوزه بیمه های بازرگانی بوده وفعالیت موسسات بیمه ای مانند تامین اجتماعی، خدمات درمانی و...که در حوزه بیمه های اجتماعی فعالیت دارند، ارتباطی با وظایف بیمه مرکزی ندارد.

در مواردی که به تشخیص بیمه مرکزی ایران وضع مالی موسسه بیمه طوری باشد که نتواند به تعهدات خود عمل نماید یا بر بیمه مرکزی ایرا ن ثابت گردد که ادامه فعالیت موسسه به زیان بیمه شدگان وبیمه گذاران ویا صاحبان حقوق آنهاست، پروانه بیمه شرکت بیمه برای تمام رشته ها و یا رشته های معینی ابطال خواهد شد.( بند۳  ماده ۴۰ قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری)

در صورتیکه پروانه موسسه ییمه ای به طور دائم لغو شود، بیمه مرکزی ایران می تواند کلیه سوابق و اسناد مربوط به حقوق وتعهدات موسسه مزبور را به شرکت دولتی بیمه ایران انتقال داده ویا ترتیب خاص دیگری را که متضمن منافع بیمه گذاران باشد، اتخاذ نماید.(ماده ۴۴  قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری)

بیمه مرکزی ایران به منظور حفظ حقوق بیمه گذاران و بیمه شدگان وصاحبان حقوق آنها، یا به ملاحظات اقتصادی و حمایت امر بیمه می تواند با تایید شورای عالی بیمه و تصویب مجمع عمومی بیمه مرکزی ایران موسسات بیمه ای راکه وضع مالی یا اداری آنها رضایت بخش نیست مکلف نماید که در یکی از موسسات بیمه دیگری که موافق باشند ادغام شوند و در صورتی که ادغام صورت نگیرد پروانه موسسه ای که وضع مالی یا اداری آن رضایت بخش نیست طبق مقررات این قانون لغوخواهد شد. (ماده ۵۹ قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری)

کلیه موسسات بیمه که در ایران فعالیت می کنند می بایست درصدی از رشته های بیمه زندگی وسایر رشته ها از معاملات بیمه ای مستقیم خود را نزد بیمه مرکزی ایران بیمه اتکایی نمایند(ماده ۷۱). بیمه اتکایی نیز در حقیقت مکانیزمی برای حمایت از بیمه گذاران بوده و توان پرداخت خسارت بیمه گذاران توسط شرکتهای بیمه را افزایش می دهد.

براساس فصل دوم از آیین نامه مذکور، عرضه کنندگان بیمه باید از تبلیغات گمراه کننده خودداری نمایند. همچنین موسسات بیمه موظفند از انطباق تبلیغات بیمه ای شرکت، نمایندگان خود وکارکنان آن با مقررات مربوط اطمینان حاصل نمایند.

بر اساس فصل سوم این آیین نامه، عرضه کنندگان بیمه موظفندکلیه اطلاعات ضروری در مورد پوشش های بیمه، وظایف وتعهدات بیمه گرو بیمه گذار، میزان حق بیمه و نحوه پرداخت آن، استثنائات و محدودیت های بیمه نامه، تاریخ شروع و انقضای بیمه نامه و نحوه ارائه خدمات بیمه ای وسایر توضیحات لازم را به متقاضی خدمات بیمه بصورتی مناسب( نظیرمکتوب، الکترونیکی وغیره) اعلام نماید. همچنین بیمه گذاران توجه داشته باشند که فروش اجباری بیمه ممنوع است.

موسسه بیمه باید بعد از دریافت کلیه مدارک مربوط به خسارت حداکثر ظرف مدت ۳۰ روز، مدارک را بررسی و نتیجه را اعلام نماید و در صورت احراز عدم استحقاق دریافت خسارت مراتب را همراه با ذکر دلایل بطور مکتوب به بیمه گذار یا زیان دیده اعلام نماید و در صورت قبول خسارت، موسسه بیمه موظف است حداکثر ۱۵ روز پس از قبول خسارت آن را پرداخت نماید.(ماده ۲۲ آئین نامه حمایت از حقوق بیمه گذاران، بیمه شدگان و صاحبان حقوق آنها)

براساس فصل پنجم آیین نامه، موسسه بیمه موظف است واحد رسیدگی و پاسخگویی به شکایت تحت نظارت و مسئولیت مستقیم مدیر عامل ایجاد و امکان دسترسی آسان را برای عموم بیمه گذاران در سطح کشور جهت طرح شکایت مربوطه فراهم نماید به گونه ای که حداکثر ظرف مدت۲۰ روز شکایت رسیدگی شود. در صورت عدم رسیدگی به شکایات بیمه ای در شرکت، بیمه گذاران، بیمه شدگان یا صاحبان حقوق آنها می توانند موضوع مورد اختلاف را به صورت کتبی و همراه مدارک و دلایل لازم به بیمه مرکزی اعلام و تقاضای رسیدگی نمایند.

بیمه مرکزی برحسن اجرای مفاد این آیین نامه نظارت می نماید و در صورت قصور یا تخلف در اجرای آن، حسب مورد و متناسب با قصور یا تخلف مربوطه، اقدامات مختلفی از جمله پیشنهاد تعلیق یا لغو فعالیت شرکت بیمه را به عمل آورد.(فصل ششم آیین نامه)

شرکتهای بیمه نیز همانند هر بنگاه اقتصادی موظف به ایفای تعهدات خود برمبنای قرارداد فروش بیمه(بیمه نامه) در قبال بیمه گذاران بوده و در صورت عدم ایفای تعهد، هریک از بیمه گذاران می توانند با مراجعه به سیستم قضایی با تنظیم دادخواست درخواستهای خود را مطرح نمایند. البته پیشنهاد می شود که در صورت بروز مشکل، در اولویت اول بیمه گذار اختلافات بوجود آمده را از طریق شرکت بیمه مربوطه و نهایتا با مساعدت بیمه مرکزی حل نماید و صرفا در صورت نیاز به سیستم قضایی مراجعه نماید. بیمه مرکزی ایران سعی دارد که ضمن بررسی مدارک و مستندات موضوع مورد اختلاف، اقدام به ارائه نظر کارشناسی وحل مشکل نماید. همچنین بیمه گذاران توجه داشته باشند که در شرایط عمومی رشته های بیمه نحوه حل و فصل اختلاف بین بیمه گر وبیمه گذار ارائه شده است.

بیمه گذاران می توانند با مراجعه به سایت رسمی بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران (www.centinsur.ir) به اطلاعات مورد نیازخود در زمینه قوانین و مقررات بیمه ای، نحوه رسیدگی به شکایات بیمه ای، میزان توانمندی ایفای تعهدات آتی شرکتهای بیمه (توانگری مالی شرکت های بیمه) و... دسترسی داشته باشند.